I Tri Maialen.

Commenti (0) Racconti

A gh’era na volta in Burghett, a Mirandula, na ragazza, brava e bella cum’é al sòl ma acsé puvretta che mai, senza padar né madra, ch’la viviva da par lè in na caslina tutta veccia e mal missa che a lè l’agh pariva na Reggia; la viviva in mezz a la sò miseria, senza lamintaras e, bona cum l’era, l’era cuntenta l’istess d’la sò vita. Na bella matìna intant ch’la spazzava in cusìna la trova in na sfezza dal paviment, che chissà da quand i eran lé, tri ciantasmen.

’Cum’a son furtunada — la diis tutta cuntenta — con chi tri ciantasmen ché am compar tri maialen che quand i saran gnu gros i faran la mé furtuna. La matina dop la và al marcà e la compra tri maialen. Un l’al ciamò Bell, cl’atar l’al ciamò Bon e al terz l’al ciamò Brav.

La i mittì in dal so cius e la cuminciò a tgnirgh’adré, a lavaragh sotta, a daragh la sò zotta e a daragh tutt quell ch’a gh’a vliva. Quand i ninen i sarevan gnu grand, l’arevv vindù tutt i salàm e il salsissi ch’a s’a psiva far sù e finalment la sarév dvintada na sgnòra o per lo meno pr’un bel poch la sarevv andada fora da la sò miseria.

A passa al temp e a ven l’ora ad cuppar i maialen. Par prim la ciamò Bell ma quand l’al vdì lè davanti, ch’al la guardava, ch’al simbrava ch’ algh’a dmandess cus’ la vliva, l’an gh’avì minga al curagg ad cupparal, bell, bon e brav cum l’era e cum l’era sempar stà; allora la ciamò Bon ma l’era sempar sta tant bon, bell e brav, ch’l’an s’tintè minga a faral cuppar; a la fin la ciamò Brav ma la fé atar tant; l’era e l’era sempar sta tant brav, bell e bon ch’l’an gh’avì minga al curagg ad faragh dal mal. ’L’é méi ch’armagna puvretta e in miseria piutóst che cuppar i mé tri maialen’.

I tri maialen, tutt cuntent ch’i s’eran salva, i disan: A duvém far quell anch nuantar par far dal ben a la nostra padrona ch’l’a s’ha salva la vita’. I vann in dal Bosch ad S’ Fliis ch’a gh’a stava na Fata e i gh’a dmandan cus’a s’a psiva far par far dal ben a la sò padrona e che lè la l’i aiutess. ’Va ben – a diis la Fata – mé a gh’ò al mezzi par far quell ch’a vlii e an vói gninta; però av poss aiutar sol ùn par volta e par na volta sola». Va ben, – i disan i tri maialen. Allora dgiim, ùn a la volta, quelli ch’a vlii. ”Mé avrew – a diis Bell – che la nostra padrona la gh’iss tutt i salam, cudghen, parsutt e sal­sissi ch’l a gh’arevv avù s’la s’iss fatt cuppar’.

A la matìna, la ragazza l’as leva e la ved impicà ai travett d’la cambra da lett e in cantina na fila ad stanghi e ad perdghi pini ad salam, ad coppi, ad suparsàdi, ad salsissi e dodaz parsutt. «Oddio mé — la diis la ragazza, ch’a gh’era gnu un pinser in dal còr e la corr subitt a veder se i tri maialen i eran viv. «Meno male ch’i gh’en ancora – la diis quand la i ved in dal so’ ciùs – parché an sarév stada bona ad tuccar gnanch na brisla da sta roba e a sarevv morta dal dispiaser s’i m’issan cuppà i mé tri maialen.

La gent però l’era invidiosa; dimondi i gh’ivan rabbia parché la ragazza la stava ben, la vindiva salam e salsissi fin ch’l’a vliva, la ciappava di sold fin ch’agh pariva e la gh’iva incora i so’ tri maialen. Na brutta nott i ladar che i s’eran parsuas che a st’òra la fuss dvintada na sgnòra, ch’l’a gh’iss i sold lugà in cà o che la gh’iss un segrett parché la vindiva d’la robba da bcaria e la gh’iva sempar i maialen viv, i pensan ad saltargh’in cà e ad rubaragh tutt quell ch’i truvavan. ’A gh’ andem a dman nott e s’l’a s’n ’accorz o l’as ved, a la cuppem anca le’. I eran andà a dascorrar sotta un nusàr in mezz a campagna par via che nissun a iss vist.

Invecci la merla dal becch zàl, ch’l’a gh’iva al nid inzima a l’arbul, la sintì tutt quell ch’i dgivan e la vulé subitt in dal curtill di tri maialen. ’ln sta nott a ven i ladar da uatar; i volan rubar tutt quell ch’a gh’é e s’agh capita i coppan anch la vostra padrona’. Allora Bon al curi subitt da la Fata; l’era adrè a far dil fotografii prima che i issan invintà la machina fotografica ma igh gnivan minga tant ben. L’agh diis la Fata: ‘Porta a cà chi sta bachetta magica e dàlla a la tò padrona. Digh ch’l’as lòga in cantina, dentr’in d’la navazza da l’ùa e quand l’as s’la ved brutta digh ch’la tocca la navazza con la bachetta”. A ven la nott e quand i ladar i van zò in cantina par cuppar la ragazza s’i la truvavan, le la tocca con la sò bachecca la navazza ch’las lèva sù da terra e la cumincia a vular, cum’é un barcon che invecci che in d’l’acqua al fuss in d’l’aria, e la vola fora da la fnéstra. I ladar tutt spavintii i scappan via più in pressia ch’i pòlan e i lassan lé par terra tutt la roba ch’i ivan miss in di sacch.

La navazza con dentar la ragazza la vulava in dal ciel; la ragazza la s’era puggiada a la sponda e la guardava zò ch’l’as gudiva; pian pian a s’ins-ciarziva e le la vdiva sempar méi il nuvli bianchi e rosa ch’i simbravan d’uvatta, l’incuntrava i uslen ch’i s’eran appena desdà e i fevan il primi vuladi in dal ciel e ad sotta da lè la vdiva i prà d’erba verda dil campagni, il ciappi dal furment, il stradi, i canai, i mucc’ unii di copp dil cà di paès e in luntananza un nastar óra d’argent, óra azzur, ch’l’era al Seccia, pin d’acqua, ch’l’andava. Guarda da t’zà, guarda da d’là, vola da t’zà, vola da d’là, al temp al passava e quand a gnì l’ora ad gnir zò l’as n’accorz ch’l’iva pers la bachetta’. O povra mé, ch’le’ adrè a gnir nott e mé an sò più cum’a far a turnar a cà mia’. E la cumincia a daspraras.

Allora al terz maialen ch’l’era Brav l’andé ad tutta corsa in dal Bosch a zarcar la Fata ch’l’era adrè a imparar a andar in bicicletta prima che i l’issan invintada; agh tgniva sòdi la sella la curnaccia da la penna negra. ’Curnaccia da la penna negra — agh diis la Fata — vàm par piaser a zarcar la bachetta d’la ragazza e portagla sù, si nò l’an n’è più bona ad turnar a cà sua’. ’Va ben – a diss la curnaccia da la penna negra e l’as leva in vol, la ronda un poch in dal ciel e dop un poch la ved la bachetta in mezz al spighi in na ciappa ad furminton; la tòs sù con al becch, la torna in elt e quand, vuland, la riva propria ad sovra a la navazza, l’agh la lassa cascar dentar. Allora la ragazza la tocca la navazza con la sò bachetta e la ven zò propria in dal curtill d’la sò cà e i sò tri ninen igh corn’incontra e igh fann na gran festa. Intant in dal curtill as gh’era muccià un bell poch ad gent ch’l’era corsa par vedar andù a gniva zò la navazza volante e chi a gh’era in zima; a gh’era anch al fiol dal Ducca con tutt la Cort d’la Mirandula, vastida ad nov e a cavall.

Al fiol dal Ducca lìera un ragazz bell dimondi; la ragazza l’era, cum’ho ditt, bella dimondi; cum’i s’en vist i s’en innamurà subitt. ”Mé a t’a spòs, sòl se a t’am lass tgnir sempar con mé i mé tri maialen’. ’Va ben-a diss al Princip. ’Va ben-a diis la ragazza. E i s’a sposan. I tri ninen i anden’a star in Castell in un ciùs fatt aposta par lòr e i murin da vciàia; i furan supplii in un zimitéri fatt aposta par lòr e la ragazza che intant lìera dvintada Duchessa l’agh fé mettar in zima a la tomba tre belli lapidi ad marmul, ognuna con al sò nom e cugnom, cum’as fà coi cristian.

Vilmo Cappi

Tratto da: Ancàra come ‘na volta in piaza

Gruppo dialettale “La Trivela” – Modena

Anno 1981

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *