Quand al Sgnor al Girava pr’il stradi – La téla.

Commenti disabilitati su Quand al Sgnor al Girava pr’il stradi – La téla. Racconti

quand al sgnr al girava pril stradi

Na volta, al Sgnòr, in cumpagnia d’ S. Pèdar e d’ S. Paul, al dmandè alogg’ a na povra donna d’ Murtzòl senza diragh chi i eran.

“A gh’ho paura -a diis la donna- d’aver poch e gninta da daruv da zéna parchè a son armasa senza farìna e in cà an gh’ho atar che un pugn d’ furminton.

“L’é l’istess -agh diis al Sgnòr- schizza al furminton ch’at gh’ha e fass un gnocch”. La donna la fè cum’iva ditt al Sgnòr e la mittì al gnocch sotta il brasi. Intant ch’al s’ cusiva, al Sgnòr ch’al s’era miss a sedar davanti al fogh con S. Pèdar e S. Paul, al tuccò la zendra con la punta dal sfurgon, al fè al segn d’la Cros in zima al gnocch e al gnocch da piccul ch’l’era al cuminciò a cressar e alvar che quand il cavessan l’era gnu acsé gras ch’in magnessan tutt quattar e a gh’in vanzò. A la matìna, al Sgnòr, ch’i eran lé pr’andar via, al s’ volta vers la donna e al gh diis: “Dio a vòia che al prim fatt ch’at farà stamatìna a t’al fagh pr’ott gioran ad filada”. E via ch’i s’in vann.

Va ben. L’era bunòra e sta donna l’as mittì al tlàr, ch’l’a gh’iva l’urdii preparà da la sira e la cuminciò a tessar e acsé, cum’iva ditt al Sgnòr, la tirò sù d’la tela pr’ott gioran in fila, però senza acorzarsan, che anzi a gh’era simbra d’aver fatt tutt a andar a mezdì. Ma quand la s’alvò sù la gh’iva davanti na pirla d’ tela ch’l’an l’arevv fatta gnanch in se mes. E tutt la gent lì d’intoran i gnivan a vedar la téla e i s’in favan maravìa.

Dop sòquant gioran al Sgnòr al torna passar par da d’lé e al dmanda alogg’ in na cà lé davsen. Agh stava na donna ch’l’era sempar stada cattiva fin da piccula e invidiosa d’ tutt quell ch’ i gh’ivan chi atar. La diis sta donna dentar da le: “Vot star a vedar che chi lor ien quéi d’l’atar dì, quéi d’la facenda d’la téla?” e la i tos dentar. In cà la gh’iva sia dal pan fresch che dal vecc; al fresch la l’iva fatt al dì prima; d’ cal vecc’ a gh n’era armas un poch da l’ultma infurnada. A’l Sgnòr l’agh dè da magnar al pan vecc’ e la tgnì cal fresch par le e la sò famìa.

A la matìna al Sgnòr e i Apostùi i s’ levan a bunora pr’ andar via; la donna la s’era alvada prima d’ lòr e anch d’un bell poch, da la paura ch’i gh’ a scapessan. Quand la i ved in zima a la porta, la i ferma e l’agh diis, con al Sgnòr: “Se té at sé un ch’a fà il robi giusti t’ha da far anch par mé quell ch’a t’ha fatt par la le”.

“At gh’ha ragion -a gh diis al Sgnòr- Dio a vòia che al prim fatt ch’at farà stamatìna a t’al fagh pr’ ott gioran d’filada”.

Sta donna l’era tutta cuntenta parchè l’iva avu con poca spesa e ancora meno fadiga quell ch’l’a sperava e la dgì dentar da le: “Adess am mett al tlàr e a tir sù la tela ch’ am par; però prima d’ mettrum a sedar e d’ staragh ott gioran d’cuntinuv l’é méi ch’a vaga a spendr’ acqua”. E la fé acsé; ma l’armagnì a spendr’acqua pr’ott gioran d’filada.

—————————————————————————————–

La favola è una miniera di notizie sulle antiche usanze di vita domestica contadina quale era quella che doveva svolgersi nelle zone rurali del Mirandolese: “còsar al gnocch sott’il brasi, trar sù d’la téla” (letteralmente tira­re su della tela), “schizzar al furminton” (frantumare il frumentone e i grani delle sementi alimentari nel mortaio con un pestello o addirittura tra due pietre come nella lontana preistoria) “far pàn” cioè “far al pàn in cà” (nel forno di casa), ecc. operazioni indicative tutte di una economia povera, ba­sata sulla agricoltura e gli stenti.

La morale è estremamente semplice ed ovvia: il premio ai buoni, una pu­nizione ai cattivi. Il tipo di punizione riservato alla donna invidiosa e poco caritatevole è esemplare anche se inusitato e imprevedibile ma a sua giusti­ficazione si deve ricordare che il mondo popolare e favolistico, per ciò che si riferisce a burle, beffe, punizioni appunto, messe in atto a danno dei cat­tivi, tollera ed anzi talvolta addirittura gradisce, nella sua innocenza, solu­zioni di questo genere punto crudeli ma umilianti ed oggetto di derisione. La favola è stata raccolta nel territorio di Mortizzuolo. E raccontata, in lin­gua, mutilata, con errori e variata, appena riconoscibile, da P. Vincenzi nell’opera già citata Novelle d’ogni secolo, raccolta nel territorio della Mi­randola e intitolata La Carità.

Tratta dal libro di Wilmo Cappi “Quand al Sgnòr al girava pr’il stradi” anno 1979

I commenti sono chiusi.