I roman e i barbar

Commenti disabilitati su I roman e i barbar Mirandla na storia da ridàr

mirandla na storia da ridarI terramaricoli dla Bassa, ben o mal, con un qualch sacrifizi e na qualch bronchite, i andavan avanti par la sò strada senza saver che, nel frarrempo, i zittaden d’un paes dla Bassa Italia, un paes ciamaa Roma, i eran dvintaa tant prepotent ch’i s’eran miss in testa ad conquistar tutta l’Italia. E induu arivava i Roman i eran disastar, anch allora. I purtavan via tutt, parfin i bucalen, i cupavan tutt quei ch’han n’eran minga d’accord con lor e pò i ghivan anch al brutt vizi ad purtar via al donni. Se qualchidun an’a credd minga, basta dmandar infurmazion al Sabini, che dopo al “ratto” dal sò donni is duvivan rangiar a na qual manera.

I nostar terramaricoli dla Bassa,allora, ascultand il prevision dal temp, i han nasaa al pericol e i han dmandaa aiut ai Galli, che pò i eran i Celti, con la preghiera ad dar na bella paga a chi prepotent di Roman e infatti al cap di Galli, un certo Brenno,al gh’ha daa na bellla lezion. In cl’uccasion lè a ghè scapaa dit na frase famosa “Guai ai vinti”, ma a sarevv sta mej se l’iss tasuu, parchè i Roman i eran tignon cumè i mostar e alla fin i han conquistaa tutta l’Italia. E al malilingui i disan che Brenno l’era l’antenaa ad Bossi, quell dla Lega.

Turnemm al robi serii, cioè alla storia: na bella bassora, lè vers la Capletta dal Duca, un terramaricol ad vedetta al lanciò l’allarme: “Terramaricoli popol mio – al tachè a zicar – sraa i puj ch’arriva i Roman, as ved già i prim legionari”. E infatti al gioran dopp al truppi ad Marco Emilio Lepido, che ad master al fava al consul, ivan già conquistaa tutta la Bassa (che allora l’era ancora più bassa), dand dil grand spaviradi in dal cul a tutt quei ch’avriva bocca.Ai terramaricoli i g’haan ditt da star bass, (anch se an’hagn’era minga bisogn) e lor i s’en miss a misurar la terra,cumè un geometro. E pò i hann taccaa a dir: questa l’è mia, questa l’è tua e questa l’è ad Sempronio.

“E nuatar?” i hann dmandaa i terramaricoli. “Uatar andaa a lavurar” “Cusa gh’è?” e in un battar d’occh i terramaricoli i eran sparii. Lor,che pur d’an lavurar i avrevvan fatt tutt i master, a par chi sian finii in Bassa Italia. Eppure nà famija l’è armasa lè, l’ha invintaa la carriola e sembra che da questa famiglia a sia naa i famos scarriulant dla Bassa.

I Roman però i cumincienn a lavurar la terra, a far dal cà in muradura e far sgnar i cunfin con di foss e dal sev par far al division. A sembra anche che i discendent di primm legionari i abbian fundaa la mitica città di Otesia, ch’l’era abbastanza importanta. Ogni tant, in mezz a la vall, a salta fora na qualch tomba romana. As ved che i Roman, che i eran cattiv cumè i spuzzui, i murivan anca lor. Diversament an sa spiega minga parchè i digan sempar “li mortacci tua”.

Ma dato che al disgrazii in finissan mai, anch in dal nostri terri è rivaa al periodo di Barbar: is ciamavan Barbar parchè i dascurivan na lingua diffarenta da quella latina e quand i avrivan bocca a pariva chi fussan un imbariagh ch’al s’incuccaia. Cum a fa adessa i bergamasch e i tugnin. Se i Roman i eran trist cumè la zucca, i Barbar i eran ancora pezz. Prima ad tutt i ghivan di nom piutost salvadagh, come Goti, Visigoti, Ostrogoti, Unni e Vandali, chi eran pò gl’invintor di vandalisum. Fin chi stavan in Germania o in Ungheria i magnavan sol pulenta e giazz, cum ien arrivaa in Italia i an tacaa a magnar e bevar cumè i porc, i ciapavan dal balli orbi, is massavan tra d’lor, i castravan i povar italiani e pò igh violentavan al donni.Infatti al temp di Roman i puten dla Bassa i nascivan tutt mor,dopp ch’è arrivaa i Barbar tutt i puten i eran bion o con i cavii ross. Ecco parchè i ross i enan un pò dascomod.

Un di sò cap più terribil l’era un certo Attila, un umastrass violent e scanna, prepotent e bon da gninta, con na gran faccia da sciaffon, sempar pront a quistiunaras con tutt. Al ghiva i cavii long cumè un cantante rock, un gran elmo in testa con du coran long un metar ( che la gent la pinsava subit che sò mujer la duviva essar na donna di idee molto aperte) e se pr’esempi al fava merenda a la Mirandla as sintiva i rudagh fin a la Quadarlina. Se dio vol l’ha cattaa un Papa decis che al l’ha cunvint a turnar al so paes.

Da allore l’è gnu fora al ditt: ma và a cal paes.

A sem staa sotta ai Barbar par du o tri secol, fin a quand in dal 568 dopo Cristo è rivaa in dla Bassa Mudnesa quei dla Lega. vale a dire i Longobardi. I Longobardi i eran unpò mej: i eran sempar barbar un pò cativott, i vlivan che al popul al pagass il tassi (i eran parent con Dini) ma guai a mandar un centesim a Roma. L’era la nascita dal federalisum fiscal. Al tassi,i dgivan i Longobardi,a li pagaa uatar e nuatar Longobard a tgnemm dacatt i sold. E infatti vers la metà dal secul ottav un re Longobard l’ha invintaa na tassa nova: fu così che, essend l’anno 740, è naa al modello 740, che Dio agh manda un fulmin.

Ma anche i Longobardi, nonostante tutt, i s’en rivelaa util par la nostra zona, parchè a sembra che la Mirandla la sia nada propria durant al dominj di Longobard, Par capir ben al robi, chi povar dasgraziaa che in sen minga stufaa ad lezzar cal stupidadi chè, i duvrevvan saver che il Regno Longobardo al n’ha ch’iva minga di cunfen dimondi precis: al popul dal nord al controllava al territori dl’Emilia fin vers i fiumi Panaro e Reno, da cl’l’atra banda, vers al mar, agh cmandava i Bizanten, ch’i gh’ivan la sò capitale a Ravenna,in Rumagna.

La Bassa mudnesa, perquindi, l’era na terra ad cunfen e allora i Longobard i han pinsaa ad costruir na specie ad fortino, un post par controllar con dal sentinelli quel ch’ha fava i Bizanten rumagnoi. Visto che i Longobard i dascurrivan bergamasch ma iscrivivan anch in laten, i han guardaa insima al vocabolari cum a s’a scriviva al verbo” spattaglar in casa d’altri” ed è salta fora la parola “mirare”. Allora al dis un Longobard: ciamemla Mirandla e intant cagh sem, femm anch al liston par via dei pettegolezzi futuri. A gh’è staa un pò ad discussion, parchè un altar al la vliva ciamar “Ranaria”, par via ch’ha gh’era na muccia ad rani, un altar a la vliva battzar con al nom ad “Zinzalopoli”, parchè a ghera dil zinzali grossi cumè un cappon.

A la fin al capo di Longobard al s’è rott al scatuli e l’ha dit in dla sò lingua : “Andaa al cesso tutt, a la ciamem Mirandla e basta. Me a son democratich e perciò a gh’ho sempar ragion me”.

Fu così,forse, che nacque la veccia Mirandla. Ma forse an n’è minga vera. Ai pòstar l’ardua sentenza. Però a sembra propria che in dal secul ottav a sia naa un post fortificaa par merit di Longobard.

Tratto da ” Mirandola na storia da ridar” di Giuseppe Morselli  1996

 

I commenti sono chiusi.