Una storia senza storia

Commenti disabilitati su Una storia senza storia Mirandla na storia da ridàr

mirandla na storia da ridarDal 1710 in poi la storia dla Mirandla, purtropp, la dventa na storia da povar camarant, ad quei ch’ha guarda ancora la television in bianch e negar e i credan che Pippo Baudo al sia un messia, mandaa dal Sgnor par rompar al scatuli.In pratica, la nostra Mirandla la dventa cumè una famija ad cuntaden da na volta, che al padron al riva na volta a l’ann, al mument ad la tibia, al porta via al furment, al dà na bella sc/iarìda al pular, al fa i cont (a la sò manera, parchè al sa ad lettra e al cun­taden no), al guarda dentar al botti se ha gh’è un qualch bagaiett in più e po’ al va via, mentar al cuntaden al s’cava al capell.

Sta di fatto che in dla zittaa un tempo gloriosa di Pico an succedd mai gninta d’important, i ordan i rivan da Modna (cosa che a succedd ancora adess), al Duca al manda un qualch governator a controllar incosa, ogni tant al la cambia par paura ch’al s’affe­siona e, al massim, al conced al permess par far na qualch fera e na qualch festa ad l’Unità.

An succed quasi gninta: oddio, l’è vera che in dla nott fra al 10 e l’11 ad zugn dal 1714 a scoppia la polveriera dal Castell con na botta chi la séntan infin a Frara. Al famos edilìzi al va mezz in polvra, l’archivi di Pico al ven dispers, tant che i buttgar mirandules i incartan al sardelli e i sturien par du o tri ann in dal carti scritti da Giovanni Pico. Al giarden dal delizii dla famosa famija di Pico al dventa sol un post da cagapuj d’allevament. Un disastar.

Però al maliligui dal “liston”, i disan che an n’è minga staa una zilta a far saltar al Castell, ma inveci a sarevv staa cal bon da gninta dal Duca ad Modna, par via che i mirandules i stassan bassen e in pinsassan più al ritoran di Pico. Parchè a gh’era na muccia ad nostalgich e al bon (da gninta) Francesco Maria Pico l’era ancora viv, al stava in villeggiatura a Madrid e ogni tant, fra un piatt ad paella e na buttiglia ad turcion spagnol, al pinsava ad turnar a la Mirandla. Insomma – al dgiva Rinaldo d’Este, Duca ad Modna, ai sò cortigian – l’è un bel fatt che i mirandules i staghan bass. Vacca boia – i dgivan quei dal “liston” – più bass d’acsè an s’pol minga, in dla vall a semm a livell dal mar. Sta di fatto che al Castell dla Mirandla l’è andaa in locch dal 1714 e dopp tri secol praticament l’è ancora da giustar. Cara i mè tempi lunghi; al Dom ad Milan l’è un esempi ad celerità.

Turnand a la storia, a savemm che in seguit la Mirandla la ven fora bumbardada e sconquassada anche da la guerra ad suc­cessione polacca (e dai!), a mor Rinaldo d’Este (ma a la Mirandla nissun pians), a riva al Duca nov, ch’hal s’ciama Francesco III d’Este, che al porta na qualch nuvità. Infatti a la Mirandla a ven costituii al Cunsilii di Conservator, che però al n’ha conta gninta, al massim l’è util par far la cunserva al temp di pommdor. Se Dio vol a scoppia anch la guerra ad succession austriaca e agh’è in mezz na donna, Maria Teresa, parchè la Mirandla l’as becca un altar bel assedio, che tutt i mirandules in sintivan la necessitaa.

Insomma, as pol propria dir che a la Mirandla an succed più gninta ad nov e d’important. L’unica roba da segnalar l’è che tutt i cap di esercit ch’a passa dal nostri bandi i portan via quel: un quadar, una statua, un libar prezios, na qualch donna e tutt quel ch’a capita sotta man. Pazienza pr’al donni, ma purtar via i quadar e al statui l’è propria un delitt.

Mo a la fin dal Settzent la novità più grossa l’è l’arriv dal conseguenzi dla rivoluzion francesa. Al popul ad Parigi, con na fam da l’ostriga e incazzaa cumè na bestia, na bella mattina al dà l’assalt a la Bastia, i mirandules i credan ch’hal sia cal paes attes a Modna e allora, par l’ennesima volta, i serran i puj. Però l’è tutta un’altra roba e infatti dop du o tri ann al truppi francesi, cmandadi da un certo Bonaparte, i rivan anch in dal Ducat ad Modna, al Duca Ercole d’Este al scappa via in pressia e anch a la Mirandla as sent pronunciar dal pároli novi, cumè libertà, fraternità e uguaglianza. Cusa volni mai dir?, al s’a dmanda al popul dal “listón”, andemm a vedar inzima al vocabolari.

Comunque, a succed che i padrón nov i tiran su in piazza l’albar dla libertà e tutti i mirandules, ch’i cardivan ch’l’ha fuss na pianta da frutt, i spettan par gninta. Ma dopp un poch a torna i Austriach, che la prima roba ch’i fan i tiran zò l’albar dla libertà. Ma a torna ancora i Francés e i tiran su l’albar, senonché dopp a riva un squanteran ad cuntaden mantvan tifos di Tedesch ch’il tiran zò ancora. Un bel casen, ma intant al popul al s’passava al temp.

Par striccar al dascors, in dal 1796 la Mirandla la finiss dentar a la Repubblica Cispadana (che l’han n’è minga da cunfondar con cla strada par andar dirett a Frara ch’l’è quarant’ann ch’i s’l’imprumettan e a gh’ho infin l’idea che is toggan in gir), e po’ in dal 1798 in dla Repubblica Cisalpina e a la fin in dal Regno d’Italia, che po’ al re l’era sempar al solit Napoleón, un tracagnott dla Corsica ch’hal gh’iva un rizzulen in fronta e l’era innamuraa ad la gloria, che han s’è mai savuu chi l’as fuss.

An bisogna minga dasmingaras che durant al period dla Repubblica Cisalpina e dal Regn d’Italia, un avvocat mirandules, un certo Peppino Luosi, l’ha fatt na gran carriera, parchè l’è dvintaa ministar dla giustizia in dal gueran ad Milan. A sembra ch’al sia staa lò ad invintar, oltre al famos codic napoleonich, anche “al pool” ad Mani Pulite. E po’ i disan ch’al s’è pintii, forse parchè a forza ad dir che bisgnava aver le mani pulite, nissun as lavava più i pee.

Intant la Mirandla, con l’unich obiettiv ad dir “O Francia o Spagna, basta ch’as magna”, la passa dai Estensi ai Francés, e po’ ai Austriach e po’ ancora ai Francés e a la fin ad tutt’al burraschi la torna sotta ai Estensi. L’è sol che i Estensi dla zocca bona i s’eran estint e al Ducat ad Modna, un bel quadar ad terra fra al Po e al muntagni dl’Appennino, compresa la povra e ormai inutila Mirandla, la passa sotta al redni d’un certo Francesco IV d’Austria-Este, un padron mezz italian e mezz tedesch. L’era italian soprattutt quand a sunava mezdè, parchè agh piasiva i caplett, al lasagni, i macaron col pettan e anche al zampon dla Mirandla (tutta roba più gustosa di crauti) e al dvintava tedesch quand a gh’era da taccar dal tassi novi e soprattutt quand un di sò zittaden al pretindiva un poch ad libertà. Bastarev dmandar infurmazion, tramite Internet, al fantasma ad don Giuseppe Andreoli, un pret ad San Pussidoni, oppure a quel ad Ciro Menotti, un carpsan che par vivar al commerciava la trezza.

Comunque sia, anch a la Mirandla cal birichin ad Francesco IV al gh’iva una bella muccia ad tifos conservator, che in genere i favan al tifo par na squadra ch’l’as ciamava Restaurazion, mentar i liberal e i progressista i favan al tifo, dimondi segret, par na squadra ch’l’as ciamava Carboneria. Ma al tifos mirandules più sfegataa pr’al Duca ad Modna l’era un certo Antonio Bernardi, detto al Barnardon, che ad master al fava al maestar ad disegn e a la nott al guardava sempar al stelli, tant da dvintar l’inventor d’un nov sistema solar, indù la terra la stava ferma e al sol al gh’girava d’attorna tutt i gioran, compresa la dmenga. Al “liston” l’ha sempar cuntaa che quand Francesco IV l’è rivaa a Modna, a tirar la car­rozza dal Duca a gh’era anch al nostar Antonio Bernardi. Inutil dir che dimondi mirandules il tulivan in gir, dgend ch’l’iva fatt la part dal sumar.

Ma, turnand a la storia vera (o quasi), più d’na volta quei dla Carboneria i han fatt un mucch ad casen anch a la Mirandla: in dal 1831, ad esempi, i han tintaa d’arbaltar Francesco IV con un bel “golpe” che però l’è fini mal par tutt e ancora pezz par Ciro Menotti, che i l’han cattaa na mattina con na bella corda al coll. E anch i rivoltos dla Mirandla i en scappaa tutt all’estar, mo minga par turisum. Ma se Dio vol, anch Francesco IV al passa a miglior vita, cum a dis quei ch’a sa ad lettra, e al sò post agh va sò fiol, Francesco V, che in fond l’era un bon ragazz, al dascurriva in dialett mudnes e quand a capitava l’andava anch a truvar cal ragazzi compiacenti che, cum i dgivan allora, i favan al master più vecch dal mond. An n’ho mai capii che master al fuss, forse i favan la trezza, forse i drizzavan al banani o forse i taccavan dal pezzi ai scalfarott, ch’in n’eran minga i anvoo dal president, ma sol i calzett ad lana.

Soquant ann dopp, sia a Modna che a la Mirandla, a succedd al quarantott: a parte al fatt ch’ha semm dabón in dal 1848, ancora una volta a scoppia na bella rivoluzion contra al povar Francesco V, parchè na muccia ad mudnes e ad mirandules i volan la Costituzion, e se anch na bona part in san minga cus l’è, i la volan l’istess, tant l’han costa gninta. E dato che al Re dal Piemont, un certo Carlo Alberto, un ragazz un po’ anemich, al dichiara guerra all’Austria cardend forse ad zugar a “Risiko”, un bel poch ad mirandules i van in guerra contra i tugnin. An s’pol minga dir che al robi i sian andadi pr’al vers giust, parchè i austriach, cmandaa da un certo Radetsky (l’invintor dal walzer), i càzzan na paga boia ai italian che, cum ha succedd in tutt i temp, i en poch e mal armaa.

Francesco V, che pr’an saver nè lezzar nè scrivar l’era scappaa via, sempar par star da la banda dal furminton, al torna a Modna e al passa propria par la Mirandla e al nostar Antonio Bernardi, detto sempre “Al Barnardon”, l’è cuntent cumè na pasqua, sempar in prima fila par ossequiar al Duca.

Ma la tranquillità dal Duca ad Modna la dura poch, parchè in dal 1859 a scoppia n’altra bella guerra, i Piemontes is mettan in società con i Frances ad Napoleon III e i tornan a dichiarar guerra all’Austria. Par farla curta, i franco-italian i vinsan la guerra, i mandan Peppino Garibaldi a conquistar tutta la Bassa (quella dal Sud, minga quella mudnesa) e quasi tutta l’Italia la flniss sotta al gueran di Savoia.

E acsè anch la Mirandla la dventa un Cumun dal Regno d’Italia, sotta al cmand ad Vittorio Emanuele II, per grazia di Dio e volontà di Cavour re d’Italia, detto anche “al padar dla patria” parche al stramnava di fioi un po’ dapartutt. E la nostra veccia Mirandulazza la gh’ha al sò prim sindach, l’è l’insgner Grazio Montanari. E tutt al popul l’è cuntent, meno al “Barnardon’ ch’l’è mort in dal 1859.

Tratto da “Mirandla na storia da ridar” di Giuseppe Morselli 1996

I commenti sono chiusi.