Quand al Sgnor al girava pr’il stradi – al temp

Commenti disabilitati su Quand al Sgnor al girava pr’il stradi – al temp Racconti

quand al sgnr al girava pril stradi

quand al sgnr al girava pril stradi2

A gh’ era na volta a Cuncordia un munàr ch’l’era sempr’impgnà col sò mulèn; al gh’iva tant da lavurar che al n’a gh’iva temp d’ far atar. Al fium l’andava dì e nott e al mulèn al masnava dì e nott; l’era poch più che na baracca ma st’òm al gh’ a vliva ben l’istess e al lavurava vluntèra. Però al lavurava tropp. Dil volti, intant ch’l’andava sù e zò pr’i scalett con i sacch in spalla, al s’a dgiva, da par lù, o al pinsava: “Vedat, i òm i en cum’é un branch d’ pùi sotta al còragh o in na capunàra; ogni tant a riva la razdòra, la leva sù al cuerc’, la n’in tira sù un e l’agh tira al coll; ch’i atar i fan dù o trì coccodè, i squassan il i ali e pò i tornan a bcàr cum’é gninta. Bisugnarevv ch’a druvess méi al mé temp”. Al saviva ch’l’era véra ma al seguitava a corrar l’istess; cum’é un matt. Na qualch volta un qualchdun agh dgiva: “Dastacca la mola, par na mezz’ora, ch’andém a magnar na fetta d’ salam a cà mia -tant par far n’esempi, o al gh dgiva- andém a sedar al fresch da d’là da l’àrzan o a zugar a Trionf o a Trisett a l’ustarìa, ch’a ridém o ch’a fém un quellm o n’atar o gninta dal tutt, ch’a s’a sta ben anch a far gninta ogni tant”. Ma lù al gh dgiva: “An gh’ò nissun (al vliva dir “ch’am daga n’occ’ al lavor”); e an poss minga mular al mulén. A gnirò n’antra volta. A mé am fà comad anch des minut”. E via ch’ al curriva. Na volta agh passa davanti, in zima a l’àrzan, d’la gent con in mezz un ch’a sunava al viulen; agh sarevv piasu d’andar con lòr, sintir al sunadòr, vedar la gent ch’a ridiva e ch’a ba lava. “Che pcà; adess an gh’ho minga temp, a gh’ho da tgnir da catt anch du minut. A gh’andrò n’antra volta”. Dil volti al tgniva purtar a cà, a la gent, i sacch d’la farina; na volta ch’al passava con al barozz davanti a la cièsa d’ San Zuàn ch’l’era averta, agh sembra d’ sintir na vos ch’alla ciamava: “Fermat un poch, adess ch’at sé zò dal mulén; ven dentar; ch’a dascurem”. “Adess an gh’ò minga temp; s’am ferum a perd des minut, ch’im rivan a mancar in stassira”. E via ch’al tira dritt. N’atra volta al passa davanti al zimitéri: “Fermat ch’a gh’ho d’ bisogn; dù minut; a gh’ho vòia”d’ star tegh”. “At salut papà. At vòi ben l’istess ma an gh’ho gnanch dù minut”. E   via ch’al và. An n’a gh fava minga gola al guadagn, i sold, che quéi ch’al ciappava a gh’in vanzava, ch’l’era da par lù, ma al temp, ch’al n’agh n’iva mai a basta; al vliva risparmiar al temp ch’al gh simbrava sempar poch pr’al sò lavor.

A la fin al diis dentar da lù: “Bisogna ch’a trova un rimédi. Bisogna che tutt il volti che a dev far un quell par mé e ch’ a n’al fagh minga, almeno a metta via al temp ch’a risparmi. Un poch na volta, un poch n’antra, am fagh na bona scorta che quand agh n’ho d’ bisogn o agh n’ho vòia al drov”. E al fa acsé: al temp ch’al n’a druvava minga par lù, al la mittiva in un sacchett da farina ch’al gh’iva sempar segh.

Ten da catt incò, ten da catt a dman, ten da catt passadman, a la fin l’iva risparmia un belI mucc’ d’ tempo “Apena ch’a poss, al dròv”: al pinsava e intant al seguitava a tgnir adre a’l sò lavor; l’acqua la curriva, il rodi i giravan e al mulèn al masnava ch’l’era na bellezza.

Finalment, na bella matìna, a riva la Mort. Lu l’iva preparà a la sira tutt i sò sacch d’ furment, d’ furminton, d’orz, d’ sgalla da mettar sotta e al gh diis: “Té at gh’ à ragion, a t’al dig mè par prim, ma mè incò an gh’ho minga temp; a gh’ho un mucc’ d’ lavor da finir e un minut l’é un minut. Torna n’antra volta, quand ho finii”. “An poss minga -a diis la Mort, tutta seria- a gh’ho un mucc’ d’ lavor anca mé”. “Allora, damm quindaz dì, ch’ a vaga a sintir i sunador, a far un Trionf o un Trisett in quattar, ch’a vaga a tòr Messa, a truvar i mìo al zimitéri, ch’am ponsa adrè da l’arzan, ch’ a dròva al temp ch’ho miss via”. “S’l’é al mal d’ quell lé, a s’in pòl dascorrar” – a diis la Mort, ma l’agh dgiva la busìa parchè intant ch’l’a dgiva acsé l’al tuccò con la sò bachetta e lù al murì, subìt, senza màl, ma senza far tanti discussion, lassand lé al sò lavor, i sacch da masnar, al temp ch’l’iva miss via; al murì cum’é un che dal temp al n’iss avu fin ch’al vliva e ch’l’iss finii d’ far a sò comad tutt quell ch’l’iva da far; propria cum’é un ch’l’iss druvà tutt al sò temp e al temp giust. La Mort la l’iva ciappaà e la n’al psiva più turnar a mettar sotta al coragh.

Subit, a la sira, a riva i beccamort e siccome l’era un ch’l’era sempar vivù da par lù e tutt i cardivan ch’al n’a gh’iss nissùn, il portan via e il supplissan. Invecci, dop dù, trì dì a riva di sò parent in longa in longa che nissun a saviva d’andù i dasgnivan. I vérran tutt i casett ma in trovan nè un scritt nè na carta. I fann: “Dividém tutt l’istess, anch s’l’é poch, prima ch’ a riva un qualchdun ch’al gh’metta di mich-moch”.

E i fann acsé. A un agh tocca i barcon, a cl’atar i macchinari, a’l terz al lignam d’la baracca. A la fin a gh’era armàs na cassetta, ch’l’an n’era tuccada a nissun; l’era in un canton, tutta infarinada e a pariva ch’a fuss na quantità d’ann ch’l’era lé. I disan: “Par far il robi giusti anch stavolta, a duvém dividar par trì tutt quell ch’a gh’é dentar, qualunque cosa agh truvéma”. Con martell e scalpell i fann saltar la ciavadura e i tiran sù al cuerc’: la cassa l’é voda. A gh’era in fond du o tri gràn d’ farina e basta. Tutt al rest l’era al temp che al munàr l’iva travasà dai sachett, al temp ch’l’iva risparmià, che a star lé l’era’andà in gninta, al temp ch’l’iva tgnu lé da druvar, ch’al s’era dasfatt. Ma lòr i n’al savivan minga. I avivan truvà sol na cassa voda, con gnint dentar, e agh fava rabbia parchè agh simbrava d’aver pers un guadagn, un quell suo ch’agh tuccava e in savivan faras na ragion parchè la cassa la fuss stada saràda acsì ben, con luchett e cadèna, cum’é ch’agh fuss stà sarà dentar l’or dal Re.

E da la rabbia ch’agh gnì adoss i andén via lassand lé al mulèn ch’al n’a interessava a nissun. Dop zent ann o duzent a son rivà mé. Al mulen l’era ancòra in mezz a Seccia e ho tintà d’ farl’andar. Al s’é invià subit e al và ch’al par nòv. Al va incòra. S’t’a n’al cred, ciappat sù e ven a vedar. Ma zércal a mòd parchè a gh’ho cambià post e a gh’ é al cas ch’a t’a n’al tròv minga.

 Tratto da ” Quand al Sgnòr al girava pr’il stradi” di Vilmo Cappi – anno 1979 – Cassa di Risparmio di Mirandola –

I commenti sono chiusi.