Streghi e starion

Commenti disabilitati su Streghi e starion Mirandla na storia da ridàr

Nissun mirandules, anch quei più istruii, al sa che nella prima metà del 500 la Mirandla l’era dvintada un di centar turistich più rinomaa d’Italia, grazie a un’attrazion per lo meno cumpagna a Disneyland. Infatti al mirandules dal 500 an gh’mancava propria gninta: i eran popolar in tutta Europa par merit di sò assedi, i gh’ivan di padron sempar dispost a far la guerra, tant che al popul al fava fadiga a capir cumè i favan a cattar al temp par far i sò eredi, i sgnor i stavan ben e i magnavn i caplett tutt i gioran, i puvrett i stavan ben anca lor sol a pinsar cum’ha stava ben i sgnor, anch se i cajon i dimustravan na grossa tendenza a cressar ( ma questo succede anche oggi), i disoccupaa i speravan in dl’America appena scoperta oppure in dal milion ad post ad lavor prumis da un certo Berlusconi ch’hal gniva da Milan e i più furub i zarcavan sempar d’invintar un qualch master nov.

mirandla na storia da ridar

mirandla na storia da ridar 9_0001_new

E propria parchè i mirandules, omm e donni, i eran sempar dispost e dimondi attenti a far di master in cui as guadagnass discretament e as fass poca fadiga, in poch temp la nostra veccia Mirandulazza l’era dvintada una dal zitaa d’Italia con al maggior numar da streghi e starion. Senza cuntar i veggent e i cartomant. Anzi, qualchidun l’iva pinsaa d’invintar al 144, però è staa decis ch’l’era tropp prest. Sopratutt parchè nissun al gh’iva al telefono e al cabini i servivan sol a quei ch’eran un pò debol ad reni.

Ma chi eran al streghi e i starion e che master favni? Al streghi (ch’i eran anch ciamadi strii parchè a sembra ch’i abbian invintaa la stria) i eran dal donni abbastanza zovni, con i occh e i cavij negar cum’è al carbon, chi andavan in gir senza biancheria intima e la nott i favan di gran fogh e pò igh saltavan dentar, i tajavan la testa al gallini, i favan anch un zogh un pò erotich che i storich i l’han ciamaa “l’orribil gioco della donna”, i druvavan na specie ad Gerovital grazie al quale i sò cumpagn igh la cavavan a far l’amor pat tutta la nott, con granda invidia ad quei ch’hagh tuccava d’andar a lett sol con sò muier, che quasi sempar l’han n’iva minga tanta voja.

Al nostri streghi mirandulesi i eran tant famosi che un scrittor da storia l’ha ditt che i post più rinomaa par via dal streghi i eran al mont Tonale in Lombardia, al Barco ad Frara, al monte Paderno ad sovra da Bulogna, al nos ad Benevento e la Spianada dla Mirandla. A gh’era veramente da essar orgoglios ad tanta celebrità, tanto più che al nott dal streghi dla Spianada i eran un bon increment pr’al turisum mirandules, parchè tutt quei ch’ha gniva da lontan a spattaglar i favan benzina a la Mirandla, i tulivan al caffè par via dan durmir, i andavan in dal bettoli a magnar dal gran pizzi e dal gran strii con l’aj, con al cuntoran ad zampon e cutghen e in più na qualch tocca con al penni e tutt.

I starion inveci i eran di omm ad la terza etaa dimondi smaladii, sul tipo dal mostar ad Firenze, ch’i andavan prima a vedar al streghi zovni a commettar gli atti impuri, is cargavan a mod e pò dopp i zarcavan ad far la sò part con di paciugh afrodisiach in du a gh’era dentar dal furmaj stagiunaa, dagli ali ad mosca, dla polvra ad coran ad rinoceronte ( na bestia che allora – i dgivan – la gh’era anch in dla vall, attes a la Miseria e a la Povertà) e un pò ad cannella, dagl’ostrichi, con un bell spruzz ad ven bianch e ad pissa ad gallina vergine.

La celebrità ad la Mirandla pr’al sò streghi in poch temp la s’è diffusa in tutta Italia: a gniva zò di Pulmann infin dal Piemont, senza cuntar i mantvan ch’i cuntinuan ancora a gnir a la Mirandla a divertiras ( e a dir na qualch vaccada); e perquindi al streghi e i starion dla Mirandla i dgian che questa l’era propria la terra promessa dla stregoneria. Senonchè, intoran al 1520, al padron dla Mirandla, che allora l’era Gianfrancesco II Pico, l’ha capii che la faccenda la taccava a puzzar, che la roba la stava dvintand un pò tropp fissa, parchè chi pettegul ad Canale 5 i avivan mandaa a la Mirandla, per un servizio speciale, cal rompiscatuli d’Everardo Della Noce e quei ad “Striscia la notizia” con in testa al Gabibbo.Un qualch pret anzian al s’era lamintaa e na quanch donna ad cesa l’iva cuntaa al so confessor che sò marè l’andava in gir tutt al nott, con la scusa ch”l’iva voja da stria e ch’al fava fadiga a cattar sonn. Allora al nostar Gianfrancesco l’ha mandaa un bel fax a Roma, a quei dl’Inquisizion, che in gran pressia i han mandaa a la Mirandla na bella squadra ad fraa Domenican, ch’i ghivan la patenta contra al streghi e i gh’ivan anch l’abitudine ad torturar i colpevol sia la festa che i gioran da lavor. In mezz ai fraa a gh’era un certo Leandro Alberti, un omm ch’hal saviva dimondi ad lettra e al fava anch al sò master d’inquisitor con dimondi scrupol. Al simbrava ad vedar all’opera al pool ad Mani Pulite, parchè i brav fraa in poc temp i han fatt dabon piazza pulida. Sta di fatto che a cavall tra il 1522 e il 1523 più di settanta parsoni fra mirandules, cuncordies, carpzan e mantvan i enan finii sotta al torch ad l’Inquisizion, che l’iva miss la sò sede operativa in dal cunvent dla Madonna ad la Via ad Mezz, un pò fora di pèe acsè nissun a sintiva i vers ad quei ch’era interrogaa.

A cap di inquisitor a gh’era un certo Gerolamo Armellini di Faenza, aiutaa da Luca Bettini ad Firenze (ch’l’era staa a scola da Savonarola) e anch da Gianfrancesco II, ch’hal fava la part dal “braccio secolare”, mentar al nostar amigh Leandro Alberti al tgniva adree all’uffizi stampa, par far vedar a tutt che far la strega o al starion cume minim a purtava disgrazia. Infatti più ad stanta o ottanta parsoni i en finidi sotta process e i fraa, se un al fava fadiga a confessar, igh favan un qualch scherz da pret: i Domenican, second quell ch’ha giva al popul, sempar malizios, igh la cavavan sempar ad aver na bella confession, magari con un qualch culpett ad tortura, ma na roba da amigh, fatta in famija.

Comunque, finii la burrasca dl’Inquisizion, na vintina ad parsoni i en stadi brusadi in piazza a la Mirandla, dimondi altri i han fatt un qualch ann ad galera e soquant i en sta assolti. E al nostar GianfrancescoII, ch’hal saviva ad lettra, l’ha ciappaa l’uccasion letteraria par scrivar un bel libar in laten dal titul “Strix, sive de lucidificazione daemunum”, che mè an sò minga cusa vol dir, però as dascorr da streghi.

Ma dato ch’ha semm in argoment, cusa favni ad mal (o ad ben) al streghi e i starion mirandules? L’è difficil diral, però i storich più infurmaa, che pò i en sempar quei che pur dan lavurar i van a dastanar al carti vecci, i disan che i favan dal riunion segreti con na muccia ad gent ( e as vedd ch’in n’eran minga tant segreti) a la Spianada dla Mirandla e anch attes a l’arzan dal Seccia. In na sola zira a par ch’ha fuss rivaa circa domila parsoni: in questi riunion, dette anche “sabba”, i favan dal robi strani, basadi sopratutt su quel che adessa as ciama trasgression; cioè i magnavan cumè i porch, i ciappavan dal balli orbi e is dedicavan dimondi al sesso, che mè pò an sò gnanch cusa vol dir.E ogni tant i favan anch “quel tanto malvagio, scellerato e maladetto gioco detto della donna” – cum’ha scritt Leandro Alberti – in du saltava fora anch al cult dal demoni e la donna l’hagh fava da ruffiana.

Un di processaa (e pò cundannaa) l’era un pret, don Benedetto Berni, ch’hal gh’iva 72 ann a al stava ad cà a la Mirandla. Ma cus’ival fatt ad mal? In dal process è saltaa fora che don Bandett al rubava gl’ostii in cesa e pò al li regalava al streghi par far dal purcarii; l’era dimondi dedit ai “sozzi piaceri carnali” ch’in n’en minga sempar sozzi e pò Dio sol sà cusa l’era bon ad far all’età ad 72 ann; i dgivan anch ch’l’iva avuu un fiol da sò surella. E pò – sempar second l’accusa – l’era mej ad Dracula parchè na volta al se miss a vular, l’è penetraa dentar al castell di Pic e pò al se miss a ciuciar al sanguv d’un puten, fiol d’un camarer dal Duca. Nissun saviva che a la Mirandla a gh’era un precursor ad Dracula.

Ma quest l’è gninta, don Benedetto l’era propria un pret vivace – sempar second i inquisitor – parchè al ghiva par murosa na bellissima diavola ( fà i cont ad vedar la Valeria Marini ), ciamada Armelina, che oltre ad essar tant bella e tant brava sotta ai linzol, la gh’iva la gran fortuna d’essar invisibile a tutt, tranne che a don Berni. In manera che don Benedetto l’andava a spass con lee par tutta la Mirandla, nissun a psiva vedral in cumpagnia dl’Armelina e inveci lò al la tucava da tutt al bandi. Na bella furtuna. Però al 22 d’agost dal 1522, don Benedetto Berni, cundannaa a mort da Gerolamo Armellini da Faenza (a gh’è sempar un rumagnol cattiv ad turan e mè al so par esperienza), l’è staa degradaa da pret, scomunicaa, e pò impiccaa e a la fin brusaa in mezz a piazza, con tutt la gent a guardar e a divertiras. E anch con un bell’applaus final.

Parchè par dimondi secul la piazza granda dla Mirandla l’han n’era minga dedicada sol ai cumizi elettoral e al laghi sul liston, la sarviva soprattutt par brusar la gent. E tutt al popul al curriva a vedar, cum a sfava i prim ann ad “Lascia o raddoppia?” e quand i brusavan un condannaa la gent l’has divertiva dimondi, la vliva al bis, anch parchè l’era l’unic spettacul a gratis e non vietato ai minori di 18 anni.

Ma par almeno un secul na qualch strega o un qualch starion i finivan sempar brusaa in piazza: al popul al s’è quasi miss a pianzar quand in dal 1632,al temp dal Duca Alessandro I, è staa brusaa l’ultma strega davanti al portagh dal Ramar, ditt anch al portagh dl’urtlan. Negàr al popul un spettacul acsè bell l’è staa propria un delit. Addirittura a gh’era dla gent che la pretendiva ad far un referendum pr’ubbligar al Duca a far na qualch esecuzion in piazza.

Ma dato che a semm in tema ad streghi, av voj cuntar, in pressia, la storia ad l’ultima strega dla Mirandla. Ultma strega conosciuta, parchè me a cgnoss dal donni viventi che i gh’han poch da invidiar al vecci streghi da na volta. Ma lassem star.

Allora, a sem passaa in dal Setzent, quand par la campagna intorna a la Mirandla as mett a far la strega, anzi a profetar,a lezzar al passaa, al present e al futur, na donna abbastanza zovna ch’l’ha s’ciama Lucia Roveri. L’è nada a la Mirandla il dal 1728 e in poch temp l’è dvintada famosa più dla Sibilla Cumana. Parchè, quand la ghiva cinca vint’ann, l’ha imparaa a lezzar e a scrivar senza che nissun gh’iss mai insgnaa ( il che dimostra che as pol imparar anch senza i mistar e i professor). Prima l’era analfabeta (come quasi tutt i sò compaesan) e un bel gioran,tuccada forse dalla grazia divina, l’ha imparaa a scrivar e a far i cont. As vedd che a far i cont l’era brava dabòn, parchè la s’è missa a girar par paese e par campagni e la fava sù na bella somma ad limosni. Ma cusa fava ad bell? La dgiva che l’era in grad ad vedar in dal passaa dla gent, in dal present e in dal futur,che l’era quel ch’ha rindiva da più. Però la cuntava anch ch’l’era la portatrice di un “verbo” nov, parchè al Padar Eteran l’iva decis ad riprendar “umane sembianze”, ma stavolta al s’sarevv incarnaa minga più in un omm, cum’era sucess un pò ad temp prima in palestina, ma in na donna. E al saviv chi l’era questa donna tant fortunada? L’era propria lee, la Roveri Lucia dla Mirandla. Naturalment la sarevv dvintada un milion ad volti più famosa ad Giovanni Pico,e al nom dla Mirandla al sarevv dvintaa più famos ad Betlemme.

Insomma – -la dgiva la profetessa – guardav dattorna e a vadrii che al mond l’è pin ad peccator e ad bon da gninta e se al mond l’è tutt un pcaa, l’è ora ad far quel ad nov. L’è ora ad purtar avanti un nuovo discors. Propria a la manera di politich, la nostra strega la puntava sempar a l’obolo. Ma la vera specialitaa ad l’ultima strega mirandulesa l’era quella ad saver con precision al destino di mort: con na bona mancia la saviva dir ai parent se i mort i eran finii in purgatori o all’inferan, oppure se ieran staa brav a tor asl mumentgiust par ciappar l’ascensor pr’al paradis. Ma as vedd che la clientela dal paradis l’era piuttost scarsa, vist che con un altar obolo più consisten, la Lucia Roveri, grazie al sò amicizii altolocadi, l’era bona ad far passar i mort da l’inferan al purgatori e pò, proprio volendo, dal purgatori alla felicità eteran dalparadis. In pratica, an gh’era gninta d’impussibil, bastava far la telefonada giusta a quei ch’ha decidiva, però a gh’ha vliva dimondi getton.

Al bell l’è che la storia dal profezii dla Lucia l’è andata avanti par circa trent’ann. I governant dla Mirandla i favan finta ad gninta, tant l’han dava minga fastidi, i pret inveci i taccavan ad aver pin al scatuli par tutti cal promozion in paradis e quand i favan la predica in cesa, i dgivan che la Lucia l’era sol un puff e pò anch ch’l’era un pò eretica. Ma ormai an custumava più impizzar di bei falò in piazza e mettragh insima na bella strega. Era più ad moda na bella stria, magari con l’aj o con la zivolla.

Turnand alla Lucia Roveri, l’è ciara cumè la pissa dla sgnora Minghina che prima o poi la faccenda l’ha s’sarevv dasfiada da par lee. E infatti un bel gioran la nostra profetessa la va a far un gir dal bandi ad San Marten Caran e la sferma davanti a na cà da cuntaden. La cumincia a dascorrar con al villan propria cum a fa i Testimoni di Genova e a la sò manera la g’ha spiega cum’è fatt l’aldilà. Ma al cuntaden,ch’l’era più roja anch dla Lucia Roveri, al dmanda a la profetessa (o a la strega) induv’era andaa a finir sò padar, ch’l’era mort du o tri mes prima. La stariona l’ha s’concentra e pò la dis :”vostar padar ,puvrett, pr’al mument l’è in purgatori, però se a tiraa fora un scud, a fagh tutt al pussibil par farl’andar in paradis”. Inveci d’essar cuntent, al cuntaden al s’mett a ridar cumè un matt, al verra la fnestra ch’ha dà sulla campagna e al dis: ” Cara la me strega,saviv chi l’è ch’l’omm là ch’hal zappa? L’è me padar!”

Dopp na sputtanada cumpagna la leggenda dla Lucia Roveri la s’è dasfiada in poch minut, al sò mond ad profezii l’è finii in un barganten. La vos l’ha fatt al gir ad tutt al circondari e anch i pret i han capii ch’l’era al mument d’intervenir. I han cunvint la Lucia Roveri ad abiurar al sò credenzi in dla cesa di Cappuccin. a la presenza ad tutti i cieragh dal seminari e ad na sfilsa ad pret vistii da festa. In seguit la povra Lucia l’è finida ospite dl’alberag di mendicanta d Rezz, dove l’è morta a l’età ad 60 anni, senza più far dal profezii. I storich i disan che l’era stada l’ultma strega dla Mirandla. Me inveci a son cunvint che una qualch strega l’agh sia ancora, specialment quand as vedd dal ragazzi passar par piazza con dal minigonni ch’i fan paura e chi fan nassar di pinser un pò strambul. E am ven in ment la diavola Armelina ch’l’ha girava par piazza a brasett con al povar don Benedetto Berni. Al pret l’è finii a la griglia sul rogo , mè a finirò im mezz al brasi dl’inferan. Am consola sol al fatt ch’ha sarò in bona cumpagnia, con dimondi mirandules.

Tratto da “Mirandla na storia da ridar” di Giuseppe Morselli 1996

I commenti sono chiusi.