Battagli e buttigli

Commenti disabilitati su Battagli e buttigli Racconti

Na bella mattina dal 1935, al Duce al s’è dasdaa dimondi ben: l’era na splendida mattina ad primavera, parchè Roma l’ha gh’haa un clima quasi più bell ad quel dla Mirandla, as vedd che la Claretta Petacci l’iva funzionaa dimondi ben, soprattutt Donna Rachele l’han n’iva minga rott il scatuli, e al sommo Duce degli italiani, che al vdiva incosa e al capiva incosa, l’era propria ad bon umor. E infatti, par prima roba al va a smurzar la lus, che lò al la tgniva sempar impiada par far vedar ch’hal lavurava tutta la nott, e po’ al s’vestiss ad nov e al va a cattar re Vittorio Emanuele II ch’l’era adree a far ginnastica par via ad cressar un puchen.

Senza tant preambul, cum’era abituaa a far al sommo Duce, Mussolini al dis al re: “Vostra maestà, vliv ch’ha cumpremma un bel sitt?”. “Un sitt – al dis al re – mo ad quanti biolchi?”. “An’has sa minga ad quanti biolchi al sia, però l’è grand des volti l’Italia, a gh’è na muccia ad negar, ma a vadrii che poch a la volta agh demm na bella sciarida.

mirandla na storia da ridar

battagli_0005_new

L’è una puzion ch’l’ha s’ciama Etiopia e al sò padron l’è un imperator che igh disan Negus, ma che ad nom al fa Hailè Selassiè. Con al boni o con al cattivi agh purtemm via al sitt, an gh’é gnanch bisogn d’andar a rogit e acsè a femm lavurar na muccia d’italian, che i van sempar adree a dmandar pan e lavoro”.

Al re al dis ad sè e in poch minut al Duce al prepara un bell’esercit ad volontari e ad legionari e l’ha manda in Abissinia, con la scusa ad purtar la religion cristiana a chi salvadagh di negar che, fra l’altar, i gh’ivan anch bisogn ad na scuriada in dla vitta. Sta di fatto che dopp soquanti battagli dimondi reclamizzadi e soquanti stragi dimondi lugadi, al truppi italiani i fan al sò ingress in Addis Abeba, i mettan na bella paja in dal sedere ad Halle Selassiè (per gli amici Negus) e i conquistan tutta l’Etiopia. E così allungheremo lo stivale fino all’Africa Orientale. Al Duce, ch’l’era un gran comunicator, mej ad Berlusconi e Pannella miss insemm, al fà un gran dascors dal sò balcon al Palazz Venezia e al proclama l’Impero. In manera che Vittorio Emanuele, nonostant la bassa statura, al dventa al re d’Italia e l’imperator d’Etiopia. Na muccia ad titol adoss a un umen ch’hal simbrava al scruj dla cuvada.

E in tutta l’Italia as fa gran festa, as dasturaccia un mezz miliard ad buttigli, con la diffarenza che i pezz gros i bevan al sampagn e i puvrett is cuntentan dal turcion. Purtropp, dascurrand ad la Mirandla, an torna più a cà al tenent pilota Jago Tosatti.

Vist che al robi i van pr’al sò vers, al Duce, fra al 1936 e al 1939, al pensa ch’ha sia giust mandar di altar “volontari” in Spagna, un paes che inveci ad far al soliti corridi con i tor, l’era adrèe a far la guerra civile con i “ross” repubblican da na banda e i “negar” franchista da ch’l’altra banda. E a la fin ha succed che soquant mirandules i cumbattan con i repubblican, mentar i volontari dal Duce i stan con i franchista ad Francisco Franco, ciamaa anch al Caudillo. I malign dal “liston”, dascurrand pian, i disan che i nostar italian i stavan soprattutt da la banda ad Franco par via ad ciappar un franch. E anch stavolta i nostar (cioè i fran­chista aiutaa dai tedesch e dai italian) i vinzan la partida e ancora una volta la maggioranza dal paes la sta da la banda dal Duce, che al vins sempar anche se stavolta al na porta a cà gninta. Comunque la festa la cuntinua, con al spumant e con al turcion.

Mo cardiv che al nostar Duce al sia stuf ad far dal guerri? L’è vera che lù al sta a cà, però an gh’è dubbi ch’hal staga ferum e infatti, vist che in Albania, anch allora, a gh’era un bel poch ad casen, al torna dal re e al dis: “Mo dai ch’andem a ciappar anch l’Albania, acsè vostra maestà al muccia n’antar bel titul da mettar sotta a l’albar ad Nadal”. E infatti, dopo pochi stmani, l’Italia laconquista con poca fadiga anch la piccola Albania e al re Vitturiin al pol dir d’essar re d’Italia e d’Albania, oltre che imperator d’Etiopia. Dio at maladissa – la dis la regina Elena – con tutt chi titol lè, sperem che at mucch un po’ ad murben. Ma intant l’Italia la dventa na potenza mondiale e i italian i fan festa tutt al temp ad l’ann. E al Duce, par premiar al popul italian, l’inventa al sabat fascista che han s’lavora minga, as fa sol ginnastica. A fa festa anche quei ch’han fa gninta pr’al rest ad la stmana. E par festeg­giar la conquista dl’Albania (con un sacch ad vantagg pr’al nostar paes, anche se nissun ha mai capii che vantagg i sian staa) tutt a dasturacciar dal gran buttigli.Ma la roba da ridar l’è che soquant italian i van a zarcar furtuna in Albania, un post che la gent l’è puvretta cumè San Quinten. E cum ha dgiva papa Giulio II a la battaglia ad San Marten, al mond un poch al va e un poch al ven.

Mo al Duce, che ad nott al ten impiada la lus par pinsar al ben dal popul italian, l’inventa un’altra battaglia: dato che al Nazion Unidi i han dichiaraa che l’Italia l’è al paes di cachi e di puff e che nissun altar Stat al psiva mandar dla roba in Italia, soprattutt dal furment, al nostar Duce al proclama l’autarchia, na brutta parola ch’ha vol dir rangiaras. E allora l’inventa la “battaglia dal grano” e tutt i semnan dal furment, anch in dla vasca da bagn. A s’è vist dla gent andar a spigular insima i copp. E anche a la Mirandla, sempre prima fiamma nera che terribile si scaglia, i taccan a samnar al fur­ment sul balcon dal Municipi e sul “liston”, ch’l’era quasi impussibil far na qualch “laga”. E quand l’è ora ad battar, l’è una festa generale, con dla gran polvra, dal gran buttigli ad lambruscfa e dal balli da orb.

Però, a part al dascors politich e i messagg promozìonal dal Duce dell’impero, che ogni tant al saltava fora con dal sumaradi dal tipo “l’aratro traccia il solco e la spada lo difende ( robi da Romolo e Remo), oppure “l’impero riappare sui colli fatali di Roma”e senza cuntar ch’la gran baggianada dal “credere, obbedire, com­battere”, la battaglia del grano l’era anch la manera ad star insemm, ad star in cumpagnia, ad ciaccarar con la ragazza o con al ragazz ch’ha t’interessava. I eran temp difficil, e la gent l’era cuntenta con poch e la stava in cumpagnia par la tibia, par la spannuciadura dal furminton (che al n’ha s’ciamava ancora mais e dir gra­noturco l’era un po’ esterofilia), par la vindemmia e par la festa l’uà. Oltreché in dal stalli, pr’al filò. Tutti robi da ricurdar, che bisgnarew scrivar un libar prima ch’has perda la memoria.

Ma turnemm a la nostra Mirandla: al podestà l’era cuntent parchè tutt i mustravan d’essar fascista anch se i cuntavan sottovos al barzeletti contra al Duce, al pret l’era cuntent cumè na pasqua parchè era staa fìrmaa al Concordat, al re l’era cuntent parchè al Duce ogni tant al purtava a cà un titul nov par la sò curona, i cuntaden dla Bassa i eran dimondi cuntent parchè tutt al volti che al Duce o al sò gran amigh Hitler i passavan par la ferrovia dal Brennero, al segretari dal fascio al fava dar al culor a tutti al cà attes a la ferrovia stessa, però sol da la banda vers i binari. “E da ch’l’altra banda?” l’ha dmandaa un cuntaden. “Quand a faremm l’autostrada dal Brennero, oppure la Cispadana”. Addio Kira, al fa al cuntaden, tant par far al nom d’un film a la moda in cal periodo lè.

I unich malcuntent i eran i socialista e i comunista dla vec­chia guardia, quei ch’han iva mai mulaa al braghi e che tutt’al volti che a gh’era na festa dal fascio, oppure al prim ad magg, i finivan in galera par un gioran o duu, magari a zugar a briscola e trisett con un qualch Carabiner ad servizi.

Ma al bell l’iva ancora da gnir, anzi al brutt: infatti al nostar Duce l’era dvintaa un gran amigh d’un certo Adolfo Hitler, un ragazz tugnin, con du sbaffijn da sparviero, sempar pront a taccagnaras con tutt. Da zovan l’iva fatt la grande guerra con al grad da capural e po’ in seguit l’iva cunvint i tedesch che lor, par via ch’ieran biond slavaa, i duvivan dvintar i padron dal mond. Ma parchè? “Parchè – al dgiva al nostar Adolfo – nuatar a semm bei, biond con la riga da na banda, a semm grand da statura, as pias ad far la guerra anche se a cà al nostri donni i van par sò cont con la scusa adl’ornitologia, ma soprattutt a semm ad razza ariana, minga cumè i ebrei chi en semita”.Infatti na zira, tant par passar al temp, i amigh d’Hitler, chi dgivan d’essar nazional-socialisti (ma par far prima is ciamavan nazista) i han rott tutti al vedrini di negozi di ebrei.

Al Duce dal fascisum, ch’l’era naa in Rumagna, al na saviva minga cusa vliva dir essar arian, ma l’iva capii che par cmandar bisgnava daras dagli arii. Comunque sia, l’ha fatt na società con Adolfo Hitler, ditt anch al Fuhrer, una società ch’l’ha s’ciamava “Asse”. E poch temp dopp anch i giappones, ch’i copian incosa, i han fatt la dmanda par dvintar soci ad l’Asse e al Duce e Hitler (che tra camisi negri e camisi bruni agh mancava al zallì) i han tolt dentar anch i fioj dal Sol Levante, in joint venture.

Ma cajussi, Hitler l’era un personagg pin ad pretesi, che ogni tant al dava da matt e na bella mattina al telefona al Duce e al fa: “Oh, car al mè bel Duce, vliv ch’ha conquistema tutta l’Europa? I en tutt paes democratich, i partii in van minga d’accord fra lor e par nuatar l’è un zogh da ragazzol. E po’ i en tutt regim plutocratich”.

Al Duce, a dir la verità, al resta un po’ curt: e al dis: “Conquistar tutta l’Europa va ben, ma con cosa?”. “An gh’è pro­blema – al rispond al Fuhrer – con al mè SS e con i tò ott milion ad baionetti. T’han m’harà minga cuntaa dal ciavadi?”. Par farla curta Hitler al cunvins al Duce a far la guerra contra al potenzi demo-plutocratichi: “Mè – al dis Hitler – a vagh in camp subitt, te t’ha sta un poch in panchina e po’ in dal second temp at ciam dentar. Va ben?”. Al Duce al dis d’essar d’accord e ai prim ad settembar dal 1939 Hitler al dichiara guerra a tutt, tranne che all’America e alla Russia, in poch temp al ciappa l’Austria, la Cecoslovacchia, e po’ la Polonia, la Francia, al Belgio, l’Olanda, la Danimarca, la Norvegia e infin al Lussemburgo, ch’l’è un stat grand poch più d’un masar.

Al Duce al capiss che Hitler l’è un po’ matt, però l’è anch un personagg vincente, anch più ad Sacchi e Trapattoni miss insemm, e al 10 ad zugn dal 1940 al dichiara la guerra a tutt. E vist che Hitler, sempar dimondi impgnaa, al s’era dasmingaa ad la Grecia, al dichiara la guerra anch a la Grecia. Con la scusa che i grech i gh’han di problema ai reni.

Ai puten a scola i gh’insegnan a vler ben al Duce, a taser parchè al nemico al t’ha scolta, a vler ben anch a Hitler, ch’l’è amigh dal Duce, e anch a dir na qualch brutta parola contra i ingles, chi en i nostar avversari più tignon. La nostra maestra da scola l’ha s’insgnava a dir na poesia che la cuminciava acsè: “Re Giorgietto d’Inghiterra / or s’appresta a far la guerra / e chiede aiuto e protezione / al ministro Ciurcillone”. E così via.

A questo punto, la sarevv na partida dimondi longa cuntar ai nostar povar lettor tutta la faccenda ad l’ultma guerra, anch parchè dimondi i la ricordan mej che me. A dirò sol che a gh’era la “tessera” pr’al pan, un’altra par la carna, una pr’al sigaretti e via dicendo, naturalment as pativa un bel poch ad fam, as magnava al pan negar (che adessa l’è dvintaa ad moda e inveci durant la guerra l’era na trista necessità), ogni tant as sintiva rivar “Pippo”, ch’l’era pezz ad Pippo Baudo, ma anca lù al rivava tutt al ziri e tutti i s’andavan a lugar sotta al lett, pinsand d’essar al sicur. Ma Pippo l’era sol un aeroplan.

Purtropp, ogni tant una povra famija dla Mirandla la riceviva un brutt telegramma in cui as dgiva che al soldato Tal dei Tali l’era eroicament caduto su qualche fronte. Chi gh’iva un fìol in guerra, quand al vdiva arrivar al pusten agh tarmava al gambi. La gent, tutt i gioran, l’ascultava i bollettini ad guerra da la radio e inveci quei ch’ha cuminciava a pinsar che al Duce al gh’iva un begh par la testa, ad nott i scultavan Radio Londra, che prima ad taccar a dascorrar al fava tri o quattar ciocch, par far rabir Beethoven. Al bell l’è che la radio italiana la dgiva che i nostar e i tedesch i vinsivan sempar, Radio Londra inveci la dgiva che l’Italia e la Germania i ciappavan dal botti da orb. A simbrava ad sintir dascorrar Fini e Bertinotti. E dal cal periodo lè i italian i han capii cus’è la par condicio. Che la cunsist in dal tajar a metà quel ch’ha dis un e quell ch’ha dis l’altar;

Ma in una zira d’istaa, bella e calda, quasi cumè l’Ornella Muti, l’era al 25 ad luj dal 1943, propria in dal mezz ad la guerra, con i american già sbarcaa in Sicilia, la radio italiana e quella inglesa i battan para. As vedd propria ch’era success quell ad dimondi important. E infatti a risulta che al fascisum l’è staa abbattuu, al Duce i l’han miss al fresch e par star ancora più fresch i l’han purtaa insima al Gran Sasso, e adess a cmanda un certo Pietro Badoglio, che ad master al fava al maresciall, ma minga di carabinier cumè Rocca. A dir la verità, Badoglio al dis che la guerra la cuntinua, ma finalment al Duce l’era andaa fora di pèe.

E al popul l’era tutt cuntent, basta con al Duce, basta con al fascisum, basta con la guerra. E tutt a dasturacciar dal gran but­tigli, par far festa. Ma la festa l’è durada poch, parchè dopp soquant mes, quand Badoglio l’iva fatt l’armistizi ad l’8 ad setembar con i american, l’Italia l’era pina ad tedesch minga tant gentil, anzi, dimondi incazzaa. Al Duce l’era turnaa e l’iva tolt in affitt un monolocale a Salò, sul lagh ad Garda, e par far vedar ch’l’era negar cumè un cappell l’ha lassaa cuppar sò zendar dop al process ad Verona.

I mirandules in san più che cappel mettras, in ogni caso i logan al buttigli, i tornan a srar i puj par l’ennesima volta, agh tocca d’assistar a tutta la cattiveria ad na guerra civile. Da una banda a gh’è i tedesch e i repubblichin, da ch’l’altra a gh’è i partigian e i american. E al popul mirandules al manda dal gran razion d’azzident ai tugnin quand i portati via anch al bicicletti usadi e adessa verament i speran che sta guerra dla madosca, dopp zinch ann, la finissa dabon. Anch parchè as vedd di italian chi coppan di altar italian e agh armett infin al donni e i puten. Ma la più brutta l’è quand i tedesch i dan l’ordan ad tajar al sev e i omm in polan più purtar al tabarr. La sarvv tropp longa far un bilanch ad tutt i mort e a sarevv ancora più longa la litania dal sumaradi da una banda e da ch’l’altra.

L’important l’è che al 22 d’avril dal 1945 ha sia rivaa a la Mirandla i suldaa american, insemm a dal squadri ad partigian. L’è la fin dla guerra, ma soprattutt l’è finalment l’arriv dla Coca Cola, dal sigaretti americani e di ciuving-gum. La gent la torna a ballar e a cantar e a impiar la lus. E in seguit, poch a la volta, la gent l’impara a cgnossarr na roba importanta, che nissun la arcurdava più, cioè la democrazia. E quand as torna a votar, agh pol andar anch al donni, na roba mai vista. Qualchidun al dis che al dasgrazii in finissan mai.

E intant a torna a cà i parsuner ad guerra, dimondi, special­mente quei ch’era in Germania, i han fatt na gran cura dima­grante. Ma tutt i contan tanti vicendi, dimondi i en veri, qualchiduna invintada. Un mè amigh, turnaa da l’Africa, al cuntava che là i favan un ven tant alcolich che sol a passar sotta al tirellli dla vigna as ciappava la balla.

Insomma, in tutta Italia e anch a la Mirandla as respira un’aria nova: l’unich problema l’è che as dascorr dimondi, forse anch tropp, ad politica. E tutt i volan ragion. E inveci l’unich che a gh’ha sempar ragion l’è al nostar Barnardon mirandules, ch’hal cuntinua a dir che d’istaa a fa cald e d’inveran a fa fredd.

Tratto da “Mirandla na storia da ridar” di Giuseppe Morselli – anno 1996

I commenti sono chiusi.